#İŞBİRLİĞİ
DNA İnterneti / Milyonlarca Geni İşaretleyen Küresel Ağ, Bilimin En Büyük Keşfi Olabilir
Ne zaman hayatımızda olacak: 1-2 Yıl İçinde
DNA veritabanlarının birbiriyle etkileşimi ve işaretlenmesini sağlayan, İnternet benzeri küresel bir ağ, tıp biliminin başına gelmiş en güzel şeylerden biri olabilir. Milyonlarca başka örneğin yol gösterciliği ışığında, otomatik olarak bilgi paylaşımı yapılabilen bir tedavi, hayatınızı hiç ummadığınız şekilde iyileştirebilir. Google, Global Alliance for Genomics and Health ve Personal Genome Project işbirliğiyle yürütülen bu proje, gerçekten hayatımızı değiştirecek. Gelin, bunu bir örnekle değerlendirelim.
6 yaşındaki oğlunuz Ali’nin, bir türlü teşhis edilemeyen genetik bir rahatsızlığı olduğunu düşünün. Hangi araştırma hastanesine giderseniz gidin, farklı teşhisler hatta tanımsızlıklarla karşılaşıyorsunuz. Maddi durumunuz yurt dışındaki bağımsız araştırma kuruluşları hatta hastanelerle iletişim kurmak için epey kısıtlı. Dolayısıyla, oğlunuz gibi onlarca hastaya bakan bir heyetin bir araya gelip, hastalığın akıbetini araştırmasını bekliyorsunuz… İçinizi daha fazla karartmayalım. Ama bu kadarının bile ne kadar kötü olabileceğini fark ettiğinize eminim. Pekiyi, bu teknoloji sayesinde bu süreç nasıl değişecek?
Oğlunuz Ali’den alınan gen örnekleri, dünyadaki milyonlarca insanın gen örnekleriyle dolu olan bir ağa yüklenip, karşılaştırmalı olarak analiz edilecek. Ali’nin durumuna benzer ya da direk eşleşen bir örnek olup olmadığı otomatik olarak tespit edildikten sonra, ilgili tedavi ya da araştırma kurumuyla derhal iletişime geçilecek. “MatchMaker Exchange” denen bu sistem sayesinde bir çok bürokratik engeli anında aşmış olacaksınız; Dil bariyeri yok, lojistik engeller, gümrük yasaları, medikal örneklerin taşınması hakkındaki kısıtlayıcı önlemler yok. Tek bir tuşla, Ali’nin durumundaki bir başka hastanın varlığına ulaştınız ve o konuda araştırma / tedavi çalışmaları yapan bir başka kurum varsa onunla derhal iletişime geçtiniz. İnsan, teknolojiden daha fazla ne isteyebilir ki?
Şimdilik gen örneklerini barındıran medikal verileri, çoğunlukla FedEx ile, dünyanın dört bir yanında fiziksel olarak taşıyoruz. Fakat bu teknoloji hayatımıza yerleştikten sonra, Türkiye’den Almanya’ya gen örneği göndermek için, hava taşımacılığının insafına kalmayacağız. Tabii işin bu kadar toz pembe olmadığı bazı yönlerini de aktarmak durumundayım; etik.
Evet. Bu projenin önündeki en büyük engel, teknolojik olmaktan ziyade sosyolojik. Pek çok ülkedeki pek çok bilim insanı ve doktor, insanların genetik bilgilerinin internet üzerinden erişilebilir olmasını güvenli ve etik bulmuyor. Türkiye’de yaşanan en büyük felaketlerden biri olan Marmara Depremi’nde yurt dışından gelen kan ve ilaç yardımına, dönemin Sağlık Bakanı nasıl tepki vermişti, belki hatırlarsınız. Eminim, pek çok ülke milliyetçi bir savunma mekanizması ile bu projeye de karşı çıkarak “ırklarının güvenliğini” sağlama almaya çalışacaktır.
Yine de büyük şirketlerin ve bilim insanlarının bu konuda araştırma yapmaya devam etmesi ve izin veren ülkeler / kişiler arasında böyle bir bilgi transferinin sağlanabilecek olması oldukça umut verici bir gelişme.
