SpaceX, 2019’dan bu yana yeniden kullanılabilir roket teknolojisiyle 8.000’den fazla uyduyu Dünya yörüngesine yerleştirdi.
Yalnızca 2025 yılında bu sayıya 2.000’den fazla yeni uydu eklendi. Amazon da Project Kuiper projesi kapsamında 3.200 uydu fırlatma planıyla rekabete katıldı. Uzmanlara göre bu büyük uydu yarışı, hem çevre hem de uzay güvenliği açısından ciddi riskler yaratıyor.
Smithsonian Gözlemevi’nden astrofizikçi Jonathan McDowell, bugün her gün 1-2 Starlink uydusunun kontrollü şekilde atmosfere giriş yaptığını ve sayının hızla artacağını söylüyor. Projelerin tamamlanmasıyla birlikte, dünya yörüngesinde yalnızca alçak irtifada 30.000’den fazla uydu bulunacak. Çin’in de 20.000 uydu fırlatma planı var.
Beş Yılda Yanıp Yok Olan Uydular
Starlink uydularının ömrü ortalama 5 yıl. Süre dolduğunda uydular Dünya’ya yönlendirilip atmosferde yanıyor. Ancak bu süreçte ortaya çıkan metal parçacıkları ve kimyasalların, ozon tabakasına zarar verebileceği uyarısı yapılıyor. McDowell, “Yanıtlar ‘önemsiz’ ile ‘artık çok geç’ arasında değişiyor. Ancak üst atmosferin halihazırda zarar görmüş olabileceğinden şüpheleniyoruz” diyor.
ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), 2035 yılına kadar yılda 28.000 Starlink parçasının atmosfere yeniden gireceğini tahmin ediyor. Bu, bir kişinin uzay enkazı nedeniyle ölme ihtimalini %61’e kadar çıkarabilir — bir zamanlar “olasılıksız” olarak görülen bir risk.
Kessler Sendromu Tehlikesi
McDowell’e göre yakın gelecekte günde beş uydu Dünya’ya düşebilir. Ancak en büyük endişe, “Kessler Sendromu” olarak bilinen zincirleme çarpışma senaryosu. Yörünge çok kalabalıklaşırsa, birkaç çarpışma daha fazla enkaz yaratabilir ve bu durum insanlığın uzaya çıkışını on yıllar boyunca engelleyebilir.
Güneş Fırtınaları Ek Tehdit
Güneş aktivitesinin arttığı dönemlerde, atmosferik sürtünme de artar. Bu da daha fazla uydunun kontrolsüz biçimde düşmesine yol açabilir. Uzmanlar, güçlü bir güneş fırtınasının yüzlerce uydunun devre dışı kalmasına neden olabileceğini söylüyor.
Starlink ve benzeri mega uydu ağları, internet erişimini küresel ölçekte kolaylaştırsa da, uzun vadede uzay çöplüğü, çarpışma riski ve atmosfer kirliliği gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Bilim insanları, uzaya yönelik bu hızlı genişlemenin sonuçlarını göz ardı etmenin artık mümkün olmadığını vurguluyor.
