OpenAI’ın açık model çıkaracağını duymayan kalmamıştı. Bir süre önce tekrar ertelenen bu model nihayet kullanıma sunuldu. 120B ve 20B parametreli iki farklı sürüm var. GPT-OSS-20B, 16 GB RAM’e sahip bir dizüstü bilgisayarda bile çalışabiliyor. Lafı daha fazla uzatmadan neler olup bittiğine birlikte göz atalım…
OpenAI, GPT-OSS-120B ve GPT-OSS-20B adını verdiği açık yapay zeka modellerini resmen duyurdu. Şirket her iki modelin indirilebilir olduğunu ve Hugging Face üzerinden erişilebildiğini açıkladı. Ollama üzerinden de kullanılabilir durumdalar. Bu hamle OpenAI’ın 2019’da yayınladığı GPT-2’den bu yana ilk açık model paylaşımı oldu. Firmanın yıllardır kapalı kutu olarak ilerleyen AI stratejisi böylece kısmen değişti.
Modeller isimlerinden belli olduğu üzere iki farklı boyutta. GPT-OSS-120B, 117 milyar parametreli, yüksek kapasiteli bir model. Ancak tek bir Nvidia GPU’la çalışabiliyor. GPT-OSS-20B daha küçük bir model. 16 GB belleğe sahip sıradan bir dizüstü bilgisayarda bile kullanılabiliyor. Peki bu ne oluyor? Kısaca modeller yerel olarak (local) çalıştırılabilir demek. 20B modeli dizüstü bilgisayarınıza indirip, sohbet edebilirsiniz. Bu arada yapay zeka modellerindeki parametre sayısı modelin öğrenme kapasitesini belirler. Sayı arttıkça modelin bilgi işleme gücü de artar.
GPT-OSS modelleri buluttaki güçlü modellerle de entegre çalışabiliyor. Bir görevde yetersiz kaldıklarında sorguyu OpenAI’ın kapalı modellerine yönlendirebiliyorlar. Bu da hibrit kullanım senaryolarını mümkün kılıyor.
OpenAI, GPT-OSS modellerinin rakiplerini geçtiğini söyledi. Kodlama testi Codeforces’ta GPT-OSS-120B ve 20B sırasıyla 2622 ve 2516 puan aldı. DeepSeek R1’i geçtiler, ama OpenAI’ın o3 ve o4-mini modellerinin gerisinde kaldılar. Humanity’s Last Exam adlı genel kültür testinde de 120B %19, 20B ise %17,3 puan elde etti. Bu sonuçlar da yine DeepSeek ve Qwen gibi rakiplerin üzerinde. Fakat dikkat çeken bir nokta var. Hatalı bilgi oranı yüksek. OpenAI’ya göre GPT-OSS-120B’nin %49, 20B’nin de %53 oranında hatalı bilgi üretme (halüsinasyon) riski var. Mesela o1’de bu oran %16 iken, o4-mini’de %36. OpenAI bu farkı her iki yapay zekanın daha küçük ve sınırlı dünya bilgisine sahip olmasına bağlıyor.
GPT-OSS modelleri, OpenAI’ın kapalı modelleri gibi mixture-of-experts (MoE) tekniğiyle eğitildi. Bu yöntem her sorguda yalnızca bazı parametreleri etkinleştiriyor. Örneğin 117 milyar parametreli GPT-OSS-120B, her token için yalnızca 5,1 milyarını kullanıyor. Bu da verimlilik sağlıyor. Modeller ayrıca yüksek hesaplama gücüyle yapılan öğrenme süreçlerinden geçti. Düşünce zinciri (chain-of-thought) özelliği sayesinde daha karmaşık çıkarımlar yapabiliyorlar. Ayrıca web araması yapma, Python kodu çalıştırma gibi araçları çağırabilen yapay zeka ajanları için uygun oldukları belirtiliyor. Ama sadece metin tabanlılar. Yani görsel ve sesli içerik üretme yetenekleri yok.
Modeller Apache 2.0 lisansıyla yayınlandı. Bu durum şirketlerin 120B ve 20B’yi ticari ürünlerde kullanmasına olanak tanıyor. Ancak OpenAI, modellerin eğitiminde kullanılan veriyi açıklamadı. Bunun nedeni muhtemelen telif davaları. Şu anda birçok şirket eğitim verisi olarak telifli içerik kullanmakla suçlanıyor.
GPT-OSS modellerinin çıkışı birkaç kez ertelendi. Şirket açık modellerin kötü amaçlarla (siber saldırı, biyolojik silah üretimi vs.) kullanılma riskini test etti. Bazı küçük riskler tespit edilse de, modellerin söz konusu alanlarda yüksek tehdit seviyesine ulaşmadığı sonucuna varıldı.
OpenAI bu adımı atarken hem Çinli rakiplerin yükselişine hem de ABD yönetiminin açık kaynak baskısına yanıt vermek istiyor. Meta’nın Llama modelleri son dönemde geride kalırken, DeepSeek, Qwen ve Moonshot AI gibi Çinli firmalar açık kaynakta öne çıkmış durumda. OpenAI, GPT-OSS’le liderliği almak istiyor. Sam Altman konuyla ilgili açıklamasında, “Herkesin faydalanabileceği açık bir yapay zeka yığını oluşturmak istiyoruz” dedi.
