Zorlu Grubu’nun savunma sektöründeki şirketleri Vestel Savunma ve AYESAŞ, 11. Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı IDEF 2013’e, NATO’nun uçuşa elverişlilik standardı Stanag 4671 ile uyumlu geliştirilip üretilen ilk yerli taktik insansız hava aracı Karayel ve aviyonik testler ve pilotaj eğitimlerinde kullanılacak insansız hava aracı Bora ile katıldı. Önümüzdeki aylarda yapılması planlanan test uçuşlarının ardından Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edilecek Karayel ve Bora ilk kez IDEF 2013’te sergilendi.
IDEF Uluslararası Savunma Sanayi Fuarı’nın, savunma ve havacılık sanayinin yerli ve uluslararası lider firmalarını bir araya getiren en önemli bölgesel platform olduğuna dikkat çeken Zorlu Holding CEO’su Ömer Yüngül şunları ifade etti:
“Vestel olarak bugüne kadar savunma sanayiine 25 milyon dolarlık yatırım yaptık. bu yatırımın meyvelerini böyle büyük ve kapsamlı bir fuarda sektör ve kamuoyuyla paylaşıyoruz. Herkesin merakla beklediği tamamen yerli tasarım ve üretim eseri ilk taktik insansız hava aracı Karayel’i, Türk Silahlı Kuvvetleri teslimatından önce ilk kez burada tanıtmaktan gurur duyuyoruz. Teslimatlarımızı da söz verdiğimiz gibi bu yılsonuna kadar tamamlayacağız.”
Sivil havacılıkta İHA kullanımı artacak
İlk yerli taktik insansız hava aracı Karayel’in mühimmat değil, gözlem uçağı olduğunu da sözlerine ekleyen Yüngül şunları söyledi:
“Karayel Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından gözlem amaçlı kullanılacak. Önümüzdeki yıllarda gözlem amaçlı insansız hava araçlarının sivil havacılıktaki kullanımları hızla artacak. İnsansız hava araçlarının sivil havacılıkta özellikle kurtarma ve haritacılık faaliyetleri, orman yangınları ve çevre kirliliğinin tespiti gibi amaçlarla kullanılmaya başlanmasıyla birlikte pazarda da büyüme yaşanacak. Bu gelişmelerin Vestel Savunma’nın ihracatına da olumlu yansımasını bekliyoruz.”
Karayel sivil kullanıma uygun
İHA’ların sivil havacılıktaki kullanımlarının 10-15 yıl içinde askeri kullanımın önüne geçeceğini belirten Vestel Savunma ve AYESAŞ Genel Müdürü Aziz Sipahi de şunları ifade etti:
“Bunun için öncelikle İHA’ların sivil hava sahasında uçuşlarına ilişkin düzenlemelerin tamamlanması gerekiyor. Bu düzenlemelerde ilk adım İHA’ların NATO uçuşa elverişlilik standardına uygun üretilmesi olacak. NATO’nun uçuşa elverişlilik standardı Stanag 4671 ile uyumlu geliştirilen ve üretilen Karayel bu anlamda en önemli kriteri karşılamaktadır. Bu, gelecekte Karayel’in sivil havacılıkta da kullanılabilmesi için çok önemli bir özellik. Çalışmalarımıza her türlü desteği veren Zorlu Holding’e, Vestel Savunma’ya güvendiği; Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na ve Türk Silahlı Kuvvetlerimize de bu imkânı bize verdiği için şükranlarımızı sunuyoruz.”
Karayel’e yurt dışından yoğun talep
Vestel Savunma’nın insansız hava araçları konusunda sadece Türkiye’de değil, bölgede de önde gelen İHA şirketlerinden biri olmayı hedeflediğini vurgulayan Sipahi şöyle konuştu:
“Karayel’i yurt dışında da tanıtıyor, gelen talepleri değerlendiriyoruz. Ancak önceliğimiz Türk Silahlı Kuvvetleri’dir. Bölge ülkelerden gelen taleplere Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaçlarını eksiksiz bir şekilde karşıladıktan sonra cevap vermeyi planlıyoruz. Tüm dünyada çok önemli olan Türk Silahlı Kuvvetleri referansı ile önümüzdeki dönemde ihracata yönelik çalışmalarımızı hızlandırmayı planlıyoruz. Türk mühendisler tarafından geliştirilen ve üretilen özgün tasarıma sahip ilk taktik insansız hava aracı Karayel ülkemiz için gurur kaynağı olacak.”
Karayel’in yavrusu Bora TSK pilotlarının eğitimleri için kullanılacak
Karayel taktik insansız hava aracının öncelikle Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaçları göz önüne alınarak geliştirildiğini sözlerine ekleyen Sipahi, bu çalışmalar sırasında üretilen Bora hakkında da şunları söyledi:
“Bora, aviyonik testler ve pilotaj eğitimlerinde kullanılmak üzere tasarlanmış bir insansız hava aracı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bizden böyle bir talebi olmamasına rağmen bu aracımızı da eğitim uçuşları için Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kullanımına tahsis edeceğiz. Bora’yı Karayel ailesinin eğitime yönelik bir üyesi olarak değerlendirmekle beraber gözlem amacıyla da kullanılabilecektir.”
Teslimatlar öncesi ve sonrasında Türk Silahlı Kuvvetleri personeline yönelik kapsamlı eğitim ve saha desteği de verileceğini ifade eden Sipahi, “Vestel Savunma olarak Karayel ve Bora’nın uçuş testleri ile eş zamanlı başlatacağımız taktik insansız hava araçlarımızın kullanımına ilişkin teorik ve pratik eğitimlerle de Türk Silahlı Kuvvetleri’yle işbirliğimizi sürdüreceğiz” dedi.
TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen İDEF 2013’te 3. salonda bulunan Vestel Savunma ve AYESAŞ standında Karayel ve Bora’nın yanı sıra hidrojen enerjisi ve yakıt pili teknolojileri çerçevesinde geliştirilen ürünler hakkında bilgi veriliyor. Ayrıca AYESAŞ’ın Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçları yanı sıra Dünya’nın en büyük Savunma ve Havacılık şirketleri için geliştirdiği yazılım çözümleri, ürettiği elektronik sistemler, komuta kontrol donanımları, su üstü gemileri ve denizaltılar için konsol ve kabinetler, kablo bağları ve sensör entegrasyon ve aviyonik yazılım kabiliyetleri de fuarda katılımcılar ile paylaşılıyor.
KARAYEL Taktik İnsansız Hava Aracı (İHA)
Karayel Taktik insansız hava aracı sistemi 6 uçak, 3 yer kontrol istasyonu ve bir fırlatma rampasından oluşuyor. Karayel, projenin teknik isterlerinde yer alan 18 bin feet yüksekliğe çıkma, 35 kg faydalı yük taşıma ve minimum 10 saat uçma hedefinin çok üzerinde; 22 bin 500 feet uçuş yüksekliği, 70 Kg faydalı yük ve 20 saate kadar havada kalış süresi hedefi doğrultusunda tasarlanan öncelikle gözlem amacıyla kullanılacak özgün bir insansız hava aracıdır.
Otopilot yazılımı ve donanımından yer kontrol istasyonunun geliştirilmesine, gövde tasarımından üretimine kadar tüm sistemler tamamen Vestel Savunma bünyesinde gerçekleştirildi. Karayel İnsansız Hava Araçları NATO’nun uçuşa elverişlilik standartlarına (STANAG 4671) da uyumlu olarak geliştirilerek üretiliyor. Ayrıca, yine NATO 4586 birlikte çalışabilirlik standardı ile uyumlu geliştirilen yer kontrol istasyonu ile diğer insansız hava araçlarını kontrol edebilme özelliğine de kavuşturulabilecektir. Karayel, paraşütle inebilme ve katapulttan (launcher) atılabilme özelliğinden dolayı piste ihtiyaç duymaksızın iniş kalkış yapabilecek ve benzerlerinden ayrışan bu özelliği sayesinde deniz platformlarından da fırlatılabilecek.
BORA Eğitim Uçağı
Bora öncelikle aviyonik testleri ve pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere geliştirilmiş olmakla beraber kısıtlı gözlem görevlerinde de kullanılabilecek KARAYEL ile aynı aviyoniklere sahip 18.000 feet yükseklikte 10 Kg faydalı yük ile 5 saate kadar uçabilecek özgün bir insansız hava aracıdır.
F35 Joint Strike Fighter (JSF) Savaş Uçakları elektroniği
Yeni nesil savaş uçağı F35 uçaklarında elektronik tasarım ve üretime ilave olarak yazılım geliştirme payı da olan tek Türk firması AYESAŞ panoramik kokpit ekranı (PCD) ve füze ara yüz ünitesi (MRIU) elektronik kartlarını günümüzün en gelişmiş teknolojileriyle donatılan F35 Joint Strike Fighter savaş uçakları için tek kaynak olarak üretmektedir.
RADNET (Radar Network / Radar Ağı)
AYESAŞ, Türkiye’nin ilk askeri milli radar ağı projesi olan RADNET için geliştirdiği yazılımlar, geniş alan ağı üzerinden birbirine bağlanan harekât ve komuta kontrol merkezleri ile radarların gerçek zamanlı ve paralel çalışabilmelerini olanaklı hale getiriyor. Bu sayede, farklı bölgelerdeki radarların, komuta kontrol merkezlerinde aynı anda ve çoklu halde izlenebilmesinin ve kontrol edilebilmesinin sağlanması, Hava Kuvvetleri Komutanlığının hava savunma unsurlarının beka kabiliyetini arttırıcı bir unsur olarak dikkat çekiyor.
Aviyonik Yazılımlar
Aviyonik ve güvenlik kritik yazılımlar konusunda Türk Savunma Sanayiinin en deneyimli şirketi olan AYESAŞ tarafından geliştirilmiş olan aviyonik yazılımlar, ABD Federal Havacılık İdaresi (Federal Aviation Administration) tarafından da uçuşa elverişliliği konusunda sertifika sahibi. AYESAŞ’ın gerçek zamanlı kayan harita ürünü ve Aviyonik yazılımlar konusundaki çözümleri de fuarda tanıtılıyor.
