ABD-Çin arasında uzun süredir devam eden ticaret gerilimi yeniden tırmanışa geçti. ABD Başkanı Donald Trump, 1 Kasım itibarıyla Çin’den ithal edilen neredeyse tüm ürünlere ek %100 gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı.
ABD-Çin arasındaki bu gelişmelerinden ardından ABD borsaları sarsıldı, Bitcoin başta olmak üzere kripto para piyasalarında sert düşüşler yaşandı. Trump, Çin’in 1 Kasım’dan itibaren yalnızca kendi ürettiği mallara değil, bazı üçüncü ülke ürünlerine bile ihracat kontrolleri uygulayacağını belirten bir mektup gönderdiğini öne sürdü. Buna karşılık olarak ABD’nin Çin’e geniş kapsamlı ek vergiler uygulayacağını duyurdu.
Ayrıca Trump, “1 Kasım’dan itibaren tüm kritik yazılımlara da ihracat kontrolleri uygulanacak” diyerek teknoloji alanında da sert önlemlerin sinyalini verdi.
APEC Zirvesi Belirsizliği: “Şi ile Görüşüp Görüşmeyeceğimi Bilmiyorum”
Trump, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşme planını iptal edebileceğini söyledi: “Başkan Şi ile konuşmadım çünkü buna gerek yoktu. Bu gelişme sadece benim için değil, özgür dünyanın tüm liderleri için de bir sürpriz oldu.”
Daha sonra Beyaz Saray’da konuşan Trump, APEC Zirvesi’ndeki görüşme hakkında “İptal etmedim ama olup olmayacağını bilmiyorum. Yine de orada olacağım.” dedi. Trump, Çin’in son adımlarının kendilerini “çok şaşırttığını” vurguladı.
Karşılıklı Liman Ücretleri Dönemi Başlıyor
Çin Ulaştırma Bakanlığı, ABD gemilerine ve ABD’de inşa edilen gemilere yönelik yeni liman ücretleri getireceğini açıkladı. Bu ücretler 2028’e kadar kademeli olarak artacak.
Başlangıç: Ton başına 400 yuan (~56 $)
2027: 880 yuan (~123 $)
2028: 1.120 yuan (~157 $)
ABD de buna karşılık olarak, 14 Ekim’den itibaren Çin gemilerinden liman başına ücret almaya başlayacak. Bu ücretin, büyük konteyner gemilerinde 1 milyon doları aşabileceği belirtiliyor.
Çin: “ABD’nin Uygulaması Ayrımcı”
Çin Ulaştırma Bakanlığı, ABD’nin getirdiği yeni liman ücretlerini “açıkça ayrımcı” olarak nitelendirdi. Ticaret Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, alınan önlemlerin “adil rekabeti korumaya yönelik meşru bir savunma” olduğunu belirtti. İki ülke arasındaki 90 günlük ticaret ateşkesi de Kasım başında sona eriyor. Özellikle ABD’nin tarım ve enerji ihracatı sert şekilde düşerken, Çinli ithalatçılar ABD mallarına mesafeli davranmaya başladı.
Ekonomik Etki: Borsalar ve Bitcoin Sert Çakıldı
ABD-Çin arasında yaşananlardan sonra küresel piyasalar da sarsıldı.
New York Borsası haftanın son işlem gününü sert düşüşle kapattı.
Bitcoin, gün içinde ulaştığı 122.500 $ seviyesinden 102.000 $’a kadar geriledi.
Ethereum (ETH) 3.673 $, Solana (SOL) ise 176 $ seviyelerine kadar düştü.
Ekonomistler, ABD’nin nadir toprak elementlerine ve kritik yazılımlara yönelik kısıtlamalarının tedarik zincirlerini daha da zorlayabileceği ve küresel ticarette yeni bir belirsizlik döneminin başlayabileceği uyarısında bulunuyor.
ABD-Çin arasında teknoloji, enerji ve lojistik alanlarında yeni bir “soğuk savaş” dönemi başlıyor. Uzmanlara göre ek vergi ve liman ücretleri, sadece ABD-Çin arasındaki ticareti değil, küresel tedarik zincirlerini de ciddi biçimde etkileyebilir. Bitcoin ve kripto piyasalarındaki sert dalgalanmalar, yatırımcıların riskten kaçış eğilimini açıkça gösteriyor.
