Nvidia ve AMD, ABD hükümetiyle dikkat çekici ve nadir görülen bir anlaşmaya imza atarak, belirli yapay zeka çiplerinin satışlarından elde ettikleri gelirin %15’ini, ihracat lisansları karşılığında Çin’e devretmeyi kabul etti.
Bu anlaşma, Washington’un 2023 yılında getirdiği ihracat kısıtlamalarının ardından Çin pazarına özel olarak tasarlanan Nvidia H20 ve AMD MI308 hızlandırıcılarını kapsıyor.
Bu gelişme, dil işleme modellerinden askeri simülasyonlara kadar geniş bir yelpazede kullanılan yüksek performanslı yapay zeka donanımları konusundaki ABD-Çin rekabetinin tam ortasında gerçekleşti. ABD yönetimi, bu tür üst düzey GPU’ların Pekin’e otonom silah sistemleri ve kapsamlı gözetleme ağları gibi stratejik alanlarda avantaj sağlayabileceğini savunuyor ve sıkı ihracat kontrolleriyle Çin’in bu teknolojilere erişimini sınırlamaya çalışıyor.
Anlaşma sayesinde Nvidia ve AMD, ABD kurallarına resmi olarak uymayı sürdürürken Çin gibi kritik bir pazarda varlığını koruyabilecek. Ancak eleştirmenler, bu uzlaşmanın ihracat kontrol politikasının caydırıcılığını zayıflattığını ve amacını sulandırdığını savunuyor. Eski ABD ihracat kontrol yetkilisi Christopher Padilla, anlaşmayı “rüşvet ya da şantaj, hatta belki de ikisi birden” olarak nitelendirdi.
Beyaz Saray, konu hakkında resmi bir açıklama yapmasa da, söz konusu modelin Trump döneminde onaylandığı belirtiliyor. Alışılagelmiş yasaklama yöntemlerinden farklı olarak, bu sistem stratejik rakibe satışları tamamen durdurmak yerine gelir paylaşımına dönüştürüyor. Bu durum, güvenlik önceliklerinin mali kazanç karşılığında göz ardı edilip edilmediği sorusunu gündeme getiriyor.
Nvidia ise tamamen yasal çerçevede hareket ettiklerini savunuyor. Şirket, “ABD hükümetinin belirlediği yönergelere uyuyoruz” açıklamasını yaparken, CEO Jensen Huang da “Amerika, 5G’de olduğu gibi liderliği kaybetmemeli” diyerek ABD’nin hızlı davranması halinde küresel yapay zeka standartlarını belirleyebileceğini dile getirdi.
Uzmanlar ise H20 gibi performans sınırlamalı çiplerin Çin’in savunma kapasitesini artırıp artırmayacağı konusunda ikiye bölünmüş durumda. Kimilerine göre bu “kırpılmış” hızlandırıcılar bile büyük ölçekli yapay zeka modellerini eğitmek için fazlasıyla yeterli ve ABD-Çin arasındaki teknolojik farkı kapatabilir.
Şimdilik bu gelir paylaşımı modeli, Nvidia ve AMD’ye kritik pazarda zaman kazandırırken, Washington’a da ihracat üzerinde kısmi denetim sağlıyor. Ancak bu yöntem, ticari çıkarlar ile ulusal güvenlik hedefleri arasındaki dengenin ne kadar kırılgan olduğunu da gözler önüne seriyor. Eğer benzer modeller başka sektörlere de yayılırsa, “stratejik teknolojileri korumak” ile “rakiplere satıştan kâr elde etmek” arasındaki sınır giderek daha bulanık hale gelebilir.
