ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili, Çin merkezli yapay zeka girişimi DeepSeek’i, ülkenin askeri ve istihbarat ağlarına “isteyerek” destek vermek ve ABD’nin ileri düzey çip ihracat kısıtlamalarını delmek için plan yapmakla suçladı.
İlk olarak Reuters tarafından duyurulan bu açıklama, Washington’ın Hangzhou merkezli DeepSeek’e yönelik en sert kamuoyu eleştirisini oluşturuyor. Resmi tedarik kayıtlarına göre, DeepSeek’in Halk Kurtuluş Ordusu ve diğer savunma sanayi bağlantılı kurumlarla 150’den fazla proje gerçekleştirdiği ortaya çıktı. Çin yasalarına göre teknoloji şirketleri istendiğinde devletle veri paylaşmak zorunda. Ancak ABD’li yetkili, DeepSeek’in sadece zorunluluktan değil, proaktif şekilde kullanıcı verilerini ve kullanım istatistiklerini devlet güdümlü gözetim ağlarıyla paylaştığını öne sürüyor.
İhracat Yasağını Delme Girişimi
Kaynağın iddiasına göre DeepSeek, ABD’nin uyguladığı çip ihracat kısıtlamalarını aşmak amacıyla, Güneydoğu Asya’daki paravan şirketler üzerinden Nvidia’nın H100 hızlandırıcılarını temin etmeye çalıştı. Ayrıca, yurt dışındaki veri merkezlerine erişerek uzaktan Amerikan donanımına ulaşma planları yaptığı belirtiliyor.
Sektör kaynakları, platformun elinde şu an H100 çiplerinden bir miktar bulunduğunu doğrulasa da, iddia edilen 50.000 birimlik stokun gerçeği yansıtmadığını belirtiyor. Nvidia ise, firmanın sadece ihracata uygun sınırlı özelliklere sahip H800 varyantını elde ettiğini ve yasaları ihlal eden taraflara destek vermediklerini vurguluyor.
Hızlı Yükseliş ve Soru İşaretleri
Ocak ayında DeepSeek, geliştirdiği V3 ve R1 modellerinin, ABD merkezli rakip sistemlerle aynı seviyede veya ötesinde performans sunduğunu, üstelik bunun “çok daha düşük bir maliyetle” sağlandığını iddia etmişti. Ancak bağımsız uzmanlar, gerçek eğitim maliyetinin en az 5,6 milyon doları bulduğunu ve DeepSeek’in başarı hikayesinin ardında ciddi soru işaretleri olduğunu dile getiriyor. Şirket konuyla ilgili henüz resmi bir açıklama yapmazken, Nvidia ihracat yasaklarına tam uyduklarını ve Çin’in veri merkezi pazarından büyük ölçüde çekildiklerini savunuyor.
Bölgesel Teyakkuz Artıyor
Öte yandan, Malezya Ticaret Bakanlığı, ülkesinde ismi açıklanmayan Çin merkezli bir firmanın Nvidia donanımı kullanarak büyük dil modeli eğitimi yapıp yapmadığını araştırıyor. Bu durum, ABD’nin uyguladığı ambargoları dolaylı yollardan aşma girişimlerine karşı bölgesel dikkat seviyesinin arttığını gösteriyor. ABD’nin bu çıkışı, Çin-ABD arasındaki teknoloji savaşının yapay zeka ve çip sektörü özelinde daha da kızışacağını gösteriyor.
