Reuters’ın özel haberine göre Çin, Batı’nın tekelinde olan kritik bir teknolojiyi kopyalamayı başardı. Shenzhen’de kurulan ve yüksek güvenlik önlemleriyle korunan gizli bir laboratuvarda, yapay zeka yarışının kaderini değiştirecek yerli çip üretim makinesinin prototipi üretildi. Bu gelişme teknoloji savaşlarında dengeleri sarsabilir. Neler olduğuna gelin yakından bakalım…
Çinli bilim insanları Washington’ın yıllardır engellemeye çalıştığı büyük adımı atmayı başardı. Shenzhen’de, Batı’nın askeri ve ticari hakimiyetinin temelini oluşturan gelişmiş yarı iletkenleri üretebilecek bir makine prototipi inşa edildi. Bu devasa sistem, saç telinden binlerce kat daha ince devreleri silikon plakalara işleyen ‘EUV’ yani Extreme Ultraviolet Lithography teknolojisini kullanıyor. Şimdiye kadar sadece Hollandalı ASML şirketinin tekelinde olan bu teknoloji, yapay zeka ve akıllı telefonların beyni sayılan çiplerin üretiminde kilit rol oynuyor.
Projenin arkasında adeta bir casusluk filmini aratmayan detaylar var. Kaynaklara göre bu süreç Çin’in ‘Manhattan Projesi’ olarak görülüyor. ASML’den transfer edilen eski mühendisler ve bilim insanları, mevcut makineleri tersine mühendislik yöntemiyle inceleyerek bu prototipi geliştirdi. Güvenlik o kadar sıkı tutuluyor ki projede çalışan bazı mühendislerin takma isimler kullandığı ve kimliklerinin gizlendiği belirtiliyor. Bu gizli bilim ordusu Huawei liderliğinde koordine edilen binlerce mühendisten oluşuyor.
ASML CEO’su Çin’in bu teknolojiye ulaşmasının çok uzun yıllar alacağını söylemişti. Ancak Reuters’a konuşan kaynaklar, çalışan çip üretimi için 2030 yılını gerçekçi bir hedef olarak görüyor. Bu tarih analistlerin tahmininden çok daha erken. Yine de optik sistemlerin hassasiyeti gibi ciddi teknik engeller var. Çin bu açığı kapatmak için eski makinelerden parça topluyor ve karaborsadan tedarik sağlıyor. Anlaşılan Pekin yönetimi, ABD’yi tedarik zincirinden tamamen çıkarmayı hedefliyor.
